Doğru Kabloyu Nasıl Seçeriz?

Doğru cihaz için doğru kabloyu seçmenin bazen zor olabileceğini biliyoruz. Ses kalitesini en üst düzeye çıkartmak ve gürültüyü en aza indirmek için hangi kablonun uygun seçim olduğunu anlamak önemlidir.  Bu kablo satın alma rehberiyle sisteminiz, ürünleriniz ve uygulamanız için en iyi kabloyu nasıl seçeceğiniz konusunda yardımcı olacağız. 

Balanslı ve Balanssız Kablo

Balanslı bir elektrik sinyali üç kablo ile çalışır: Toprak, pozitif bacak (+) ve negatif bacak (-). Her iki bacak da aynı sinyali taşır ancak birbirine zıt kutuplardır. Kablo hattı boyunca alınan herhangi bir gürültü tipik olarak her iki bacak için de ortak olacaktır. Hedefin balanslı olduğunu varsayarsak, alıcı cihaz sinyali ters çevirecek ve iki sinyali birbiriyle aynı kutuplara geri koyacaktır. Bu durum, ortak gürültünün kendisiyle faz dışı olmasına ve böylece ortadan kaldırılmasına neden olur. Bu gürültü engelleme yöntemine “Common Mode Rejection” (CMR) yani “Ortak Mod Reddi” denir. Balanslı sinyal hatları bu sebeple genellikle uzun kablolarda tercih edilir. XLR ve TRS kabloları, balanslı sinyali bir balanslı cihazdan diğerine iletmek için kullanılır.

Balanssız kablolar daha az karmaşıktır, ancak gürültü sorunlarına karşı çok daha hassastırlar. Sinyalle bağlı ekipmana taşınabilecek olası gürültüyü en aza indirmek için balanssız sinyal hatları mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır (10 metrenin altında).

Yaygın Kablo Konnektörleri

Ses dünyasında sıklıkla karşılaşacağınız altı yaygın kablo konnektör türü vardır. Bunlar: balanslı bağlantılarda TRS ve XLR; balanssız bağlantılarda TS, RCA, SpeakON ve Banana bağlantı uçlarıdır.

TRS

TRS, “Tip, Ring, Sleeve” ifadesinin kısaltmasıdır. Standart 6.35mm (1/4 inç), veya 3.5mm (1/8 inç) adaptöre benzer ancak uç üzerinde fazladan bir “halka” daha bulunur. TRS kablolarında iki iletken artı bir topraklama (Shield) bulunur. Genellikle balanslı ekipmanları bağlamak veya hem sol hem de sağ mono sinyalleri stereo kulaklıklara çalıştırmak için kullanılır. Bu uca aynı zamanda çivi Jack da denebilir ancak çivi Jack ifadesi Jack ucunun türünü değil genel şeklini ifade eder. TRS ile ilgili daha detaylı bilgi almak için TS ve TRS Nedir? blog yazımızı inceleyebilirsiniz!

XLR

XLR; pozitif, negatif ve topraklama olmak üzere 3 pinli bir konektördür. Genellikle mikrofon veya balanslı hat seviyesi sinyalleri iletmek için kullanılırlar. Ses kurulumlarında, mikrofonları miksere bağlayan ve çeşitli çıkışları aktif hoparlörlere bağlayan XLR kablolarını tipik olarak görürsünüz. XLR ile ilgili daha detaylı bilgi almak için XLR Nedir? blog yazımızı inceleyebilirsiniz!

TS

TS, “Tip, Sleeve” ifadesinin kısaltmasıdır ve 2 iletkenli, balanssız kullanım amacıyla tasarlanmış belirli bir 3.5mm veya 6.35mm bağlantı ucu tipini ifade eder. Bir yalıtkan halka Tip ve Sleeve’i birbirinden ayırır. Uç genellikle “sıcak-hot” veya sinyalin taşıyıcısı olarak kabul edilirken, sleeve toprak veya blendajın bağlandığı yerdir. TS kabloları genellikle gitar veya Line seviyesi enstrüman kabloları olarak bilinir. Bu uca aynı zamanda çivi Jack da denebilir ancak çivi Jack ifadesi Jack ucunun türünü değil genel şeklini ifade eder. TS ile ilgili daha detaylı bilgi almak için TS ve TRS Nedir? blog yazımızı inceleyebilirsiniz!

RCA

RCA, çoğu stereo tüketici tipi ses cihazını bağlamak için kullanılan Phono bağlantı uçlarının ortak adıdır. Genellikle RCA konektörleri teyp veya CD giriş ve çıkışlarında kullanılır. Dijital ses alanında, gerçek S/PDIF kabloları daha sağlam olmasına rağmen, RCA uçlu kablolar S/PDIF bağlantıları için de kullanılır.

speakON

Güç amfilerini PA hoparlörlere bağlamak ve sahne monitörlerine bağlamak için speakON konektör kullanılır. Bu uçların kilitlenme özellikleri sebebiyle genellikle 6.35mm TS bağlantıları yerine tercih edilir. Bir amfiyi hoparlöre bağlamak için asla bir enstrüman kablosu kullanmanız gerekmediğinden, bunlar aynı zamanda riskli kablolama karışıklıklarını önlemeye de yardımcı olur. 

Banana Plug

Banana Plug (diğer adıyla Muz Fiş), hoparlör kabloları gibi ses kablolarını birçok Power amfinin arkasındaki bağlama direklerine veya banana Jackları adı verilen özel Jacklara bağlamak için tasarlanmış bir elektrik bağlantı ucudur. Bu Jacklar genellikle Power amfilerin arkasındaki bağlayıcı direk yuvalarının uçlarında bulunur. Tellerin uçları bir kilitleme vidası ile yerinde tutulur.

Kablo Koruyucu Tipleri

Örgülü Koruma

Yalıtımlı, elektrostatik olarak korumalı merkez iletkenin etrafına örgülü bakır tel demetleri (“picks” olarak da bilinir) uygulanan bir kablo blendajıdır. Açı, tel demetleri ve sıklığına bağlı olarak %50’den %97’ye kadar koruma sağlayabilir. Örgülü kablo bükülse veya köşelere denk gelse bile tutarlı bir koruma sağlar.

Serve Koruma

Spiral sarılı olarak da bilinen Serve, merkezin etrafına tek bir yönde (saat yönünde veya saat yönünün tersine) düz bir bakır tel tabakası sarılarak uygulanır. Serve çok esnektir ve kablonun esnekliğine çok az kısıtlama sağlar. Gerilme mukavemeti bir örgününkinden çok daha az olmasına rağmen, Serve kaplamanın üstün esnekliği bu korumanın enstrüman uygulamalarında genellikle daha çok tercih edilmesine sebep olur.

Folyo Koruma

Folyo koruma, uçta bulunan bir bakır çıkış kablosuyla temas halinde olan Mylar destekli ince bir alüminyum folyo tabakasından oluşur. Folyo kablo koruması/atık kablo kombinasyonu çok ucuzdur, ancak esnekliği ciddi şekilde sınırlar ve tekrar tekrar esnetildiğinde kırılma ve bozulmalara yol açabilir. Folyonun %100 kapsama avantajı, özellikle baslarda, yüksek aktarım direnci (alüminyumun bakırdan daha zayıf bir elektrik iletkenidir) nedeniyle büyük ölçüde ortadan kalkar.

Diğer Kablo Konektörleri

3.5mm (1/8” mini)

Daha küçük ses/görüntü bağlantılarında kullanılan 3.5mm çaplı bağlantı ucudur. Konektör TRS veya TS olabilir. Çoğu telefon/tablet ve benzeri tüketici tipi cihazlarda bulunan bağlantı boyutudur.

AES

AES/EBU, S/PDIF standardına en yaygın alternatiftir ve en yaygın AES/EBU fiziksel ara bağlantı, AES Tip I balanslı — 3 iletkenli, 110 ohm, bükümlü çift kablodan oluşan bir XLR bağlantı ucudur.

BNC

Video ve dijital ses ekipmanlarında sıklıkla bulunan bir tür koaksiyel konektördür. BNC konektörleri normalde cihazlar arasında Clock sinyallerini senkronize etmek için kullanılır. BNC'ler, vidalı veya düz uçlar yerine süngü benzeri bağlantı uçları olarak tasarlanmıştır.

DB25

Bir tür D-Sub konektörü olan DB25'ler, çevre birimlerini bağlamak için kullanıldıkları bilgisayar ekipmanlarında yaygın olarak bulunur. TASCAM, diğer bazı markalarda olduğu gibi ürünlerinde analog ve/veya dijital Giriş/Çıkış için yaygın olarak DB25 konektörünü kullanır.

Elco (veya Edac)

Çok çiftli kabloları birçok kablo yerine tek bir bağlantı ucuyla bağlamak için ses sistemlerinde ve ekipmanlarda kullanılan çok pinli konektör markası ve türüdür. Hem Elco hem de Edac türünde 20-, 38-, 56-, 90- ve 120 çeşitleri bulunur.

Insert/Y Kablo

Bir sinyali iki parçaya bölmek veya iki sinyali tek parçada birleştirmek için kullanılan kablo türüdür. Y kablosu terimi kullanılır, çünkü kablo, nasıl baktığınıza bağlı olarak iki parçanın birleştiği veya ikiye ayrıldığı Y harfine benzer. Y kabloları, bu iki görevi gerçekleştirmenin basit ve kolay bir yoludur ve çok yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Optik Kablo

Optical kablolar, uyumlu 2 kanallı S/PDIF bağlantıları ve Alesis ADAT ışık borusu bağlantıları içindir. ADAT optik bağlantıları, bir seferde sekiz parça olan dijital sesi aktarmak içindir. Bir endüstri standardı haline geldiler ve birçok üreticinin geniş bir ürün yelpazesinde kullanılmaktadırlar.

S/PDIF

Bir çeşit dijital ses ekipmanı bağlantı formatı olan S/PDIF (Sony/Philips Digital Interface Format), bir tüketici formatı olarak kabul edilir ve büyük ölçüde AES/EBU standardını temel alır. Aslında, çoğu kullanım şeklinde ikisi de birbiriyle uyumludur. S/PDIF, iletim için genellikle balanssız, yüksek dirençli koaksiyel kablolar veya fiber optik kablolar kullanır.

FireWire (IEEE 1394)

İlk olarak yüksek hızlı veri aktarımı nedeniyle video için geliştirilen FireWire, artık ses alanındaki dijital ses kartlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. FireWire şu anda 4 pinli ve 6 pinli (FireWire 400 için) ve 9 pinli (FireWire 800 için) çeşitlerinde mevcuttur. 6 ve 9 pin versiyonları da güç sağlayabilir.

TDIF

TDIF, TASCAM Digital InterFace'in kısaltmasıdır. Bu, TASCAM'ın modüler dijital çok kanallı ve dijital miks cihazlarında sesin dijital aktarımlarını yapmak için kullanmak üzere geliştirdiği protokoldür. TDIF bağlantıları 25-pin D-Sub bağlantı ucuyla yapılır ve veriler korumalı kablo üzerinden taşınır. TDIF standardı şu anda yalnızca bir kablo kullanılarak aynı anda ikiden fazla ses parçasının dijital aktarımı için profesyonel ve yarı profesyonel MDM benzeri ürünlerde yaygın olarak kullanılan iki ana formattan biridir.

TT (Tiny Telephone)

Telefon Jack’ı veya telefon fişi olarak bilinen girişin minyatür versiyonudur. Bu tür Jacklara genellikle çivi Jack veya 6.35mm Jack denir (modern versiyon aslında boyut olarak biraz farklıdır), bu tür TS veya TRS formlarında olabilir. ADC, temelde aynı tipte konektör oluşturmuştur, ancak buna Bantam konektörü adı vermiştir. TT/Bantam Jackları, kayıt stüdyosu Patch bölmelerinde yaygın olarak kullanılır.